De nationale overblijfdag was in alle opzichten een zonnige dag! De zon scheen volop op donderdag 4 juni en overblijfmedewerkers in het hele land werden ook figuurlijk in het zonnetje gezet.

In de gemeente Noordenveld viel die eer te beurt aan het overblijfteam van CBS De Hoeksteen. Nettie Kramer van SCHOLARE kwam een doos met heerlijke tompoucejes brengen met het logo van deze dag waarop geprint stond: ‘Voor alle lieve overblijfjuffen.’ En natuurlijk was dit ook voor de vaders die gelukkig steeds vaker ook overblijfmedewerker zijn.

Het was een genoeglijk samenzijn bij het overblijfteam van De Hoeksteen dat met verve gecoördineerd wordt door Mirjam van der Let. Samen met 13 vrijwillige ouders verzorgen zij samen de overblijf. Dit betekent met de kinderen tussen de middag eten en spelen op het plein als het weer het toelaat. Overblijven is niet altijd een gemakkelijke klus; het is geen vrije tijd en ook geen schooltijd. Overblijfmedewerkers willen het graag gezellig hebben met de kinderen en doen dit werk omdat ze hart hebben voor kinderen, een goeie overblijf belangrijk vinden en ook betrokken willen zijn bij school.

Overblijfteams worden ook geschoold , de overheid stelt dit verplicht. Minstens de helft van de medewerkers moet in het bezit zijn van een certificaat. Deze cursussen behandelen vaak basisvaardigheden om met groepen kinderen om te gaan.

Voor meer informatie over SCHOLARE en Nettie Kramer, 0612797669 of www.scholare.nl.

Deze uitspraak van een regisseur las ik laatst op internet. Ik dacht meteen: ‘Doe ik dat dan ook?’ Liegen is bewust niet de waarheid vertellen. Of de waarheid verdraaien om de werkelijkheid wat mooier te maken. Liegen voor je eigen bestwil; we kennen de varianten. Doen we op social media niet hetzelfde? We delen alleen de hoogtepunten uit ons leven en laten de ellende liever weg. Denk ik aan mijn eigen praktijk van beeldbegeleider waarbij ik docenten met behulp van video-opnames begeleid, moet ik ook wel ja zeggen op de vraag of monteren liegen is.

Kijken en weglaten

Bij beeldbegeleiding is er eerst  een intakegesprek waarna een eerste filmopname in de klas volgt. In de uren daarna bekijk ik de opnames met behulp van hun leervragen en mijn eigen observaties. In het vervolggesprek zijn verschillende opties mogelijk:

-Ik vraag wat de docent wil zien.

-Ik laat bepaalde scènes zien en vraag of dit past bij de vraag die de docent heeft.

-We beginnen te kijken bij het begin en de docent bepaalt wanneer we stoppen met kijken of ik zet de opname stop.

-De docent neemt de film mee naar huis en kijkt die zelf en bepaalt zelf waar hij/zij het over wil hebben.

We kijken niet alles opnames terug, soms knip ik, soms laat ik inderdaad bepaalde opnames bewust niet zien. Heb ik dan gelogen?

 Kijken naar je eigen falen

Ik herinner mij uit mijn eerste jaar als docent dat een collega bij mij in de les een video-opname kwam maken. Ik had zelf om hulp gevraagd. Het ging niet goed in deze klas en ik wist niet waar ik moest beginnen om het beter te laten gaan. De docent kwam, filmde de les  (toen nog met een joekel van een camera op een statief) en ook deze les liep gierend uit de hand. Ik durfde na afloop mijn collega amper aan te kijken en schaamde mij. Mijn collega zei niets, gaf mij de videoband en zei dat ik thuis maar moest kijken. Ik was verbluft. Zelf kijken heb ik niet eens gedaan! Ik kon het niet, ik wist wel wat er op die band stond. Waarom moest ik naar mijn eigen falen kijken? Het was te confronterend op dat moment. Hij heeft mij er nooit meer naar gevraagd wat voor mij een teken van onmacht was.

 Van complimenten groei je

Gelukkig kreeg ik een herkansing, ik gaf niet op en meldde mij vrijwillig bij een videocoach in opleiding. Hij begon voorzichtig; liet mij na de eerste opname alleen de start van de les zien. Hoe ik bij de deur stond, hoe ik leerling ontving en contact maakte. Gaf mij daar een mooi compliment over waardoor ik mij goed ging voelen en mijn zelfvertrouwen groeide , beetje bij beetje, langzaam. Ik ben gelukkig daarna nog tien jaar docent gebleven, ik kan wel zeggen dankzij deze begeleider.

Dus ja.. soms is de waarheid te pijnlijk en kan het leren in de weg staan. Pas als het zelfvertrouwen is gegroeid, kan er weer worden geleerd!

Op dit moment zindert het in de samenleving als het gaat over onderwijs; niet alleen inhoudelijk maar ook wanneer, op welke tijden. Scholen voeren andere roosters in of experimenteren eerst met andere tijden. Waarom willen scholen dit? Welke modellen zijn er. Tijdens overblijfcursussen komen hier vragen over: mag dit zo maar worden ingevoerd? Wat betekent dit voor het overblijven, welke positie neem wij in als overblijfteam en kun je ook invloed uitoefenen?

Waarom andere schooltijden?

Uit onderzoek uit 2013 blijkt dat  de vraag om verandering van schooltijden vooral is ingegeven  vanuit trends in de samenleving of vanuit ontevredenheid over de huidige situatie. De schooltijden sluiten bijvoorbeeld niet meer goed aan bij de werktijden en bij de behoeften van ouders en kinderen.  Vanuit de school kan de vraag om andere tijden ingegeven zijn  doordat er een nieuwe school wordt gebouwd, de overblijf moeilijk loopt of dat er geen ouders of andere vrijwilligers meer te vinden zijn die de  overblijf  willen doen. Meer rust en regelmaat is ook vaak een argument van scholen.

Welke modellen zijn er?

Globaal gezien zijn er 4 schooltijdmodellen  die gebruikt worden in Nederland:

Het agrarisch of traditionele model: van 08.30 – 15.15 u. met pauze van 12.00 u. – 13.00 u. /13.15 u. Voor veel kinderen betekent dit BSO voor en na school en TSO tussen de middag.

Het vijf gelijke dagen model: van 08.30 u. – 14.00 u., dus ook op woensdagmiddag school .

Het continurooster: kortere schooldagen meestal tot 14.45 u. en wel een vrije woensdagmiddag maar kortere lunchtijd, vaak een half uur. De precieze tijden kunnen verschillen per school of per plaats.

Het 7-7 model: kinderen zijn binnen één gebouw de hele dag onder de pannen; voor BSO en school. Ouders kunnen flexibel vakantie opnemen en zelf de tijd indelen. Een aantal scholen experimenteert hier nu mee.

Verder heb je nog het bioritmemodel, het Hoornsmodel en scholen die zelf een model bedenken. Als Scholen hebben sinds 2006 veel meer vrijheid gekregen om hun eigen schooltijden te kiezen, mits ze het aantal lesuren van 940 uur per jaar maar halen .

Onze directeur wil een andere schooltijden invoeren m.i.v. volgend schooljaar, mag dat zo maar?

Nee, dat mag niet zo maar en het zal ook niet zo maar worden ingevoerd. Hier gaat een heel traject aan vooraf dat wel twee jaar in beslag neemt. Het begint met een vraag, oriënteren (welke mogelijkheden zijn er), informeren (wat zijn de voor- en nadelen van de modellen), overleggen met het team, de MR en natuurlijk ook de ouders informeren en raadplegen, proberen overeenstemming te krijgen d.m.v. bijvoorbeeld een enquête . De oudergeleding van de MR  heeft  uiteindelijk instemmingsrecht als het gaat om het invoeren van andere schooltijden.

 Invloed van ouders

Ouders hebben echt een belangrijke stem en moeten die laten horen. Laat je dus in elk geval goed informeren over de voor- en nadelen van een ander schooltijdenmodel. Dat kan ook tijdens een overblijfcursus of tijdens een overleg. Overblijfadviseurs kunnen dit. Vraag naar argumenten; waarom wil de school of de vereniging dit? Wat zijn de motieven van de school, van de ouders? Welke voordelen denken zij dat het oplevert? Informeer ook bij andere scholen naar hun ervaringen.

Wiens belang

Als de vraag is ingegeven door de ouders of de leerkrachten is het goed om ook naar de belangen van de kinderen te kijken. Wat zijn hun behoeften en hoe kan daaraan voldaan worden tijdens de pauze? Kinderen kunnen ook hun mening geven!

MR

Het is altijd handig als iemand van het overblijfteam in de MR zitting heeft. Zo houd je een korte lijn. De MR heeft ook instemmingsrecht over de begroting van de school (en dus ook over het financiële gedeelte van de overblijf).

Nieuwe CAO

Met de invoering van de nieuwe CAO voor het basisonderwijs m.i.v. volgend jaar lijkt het invoeren van nieuwe schooltijden problematischer te worden. Docenten hebben recht op een half uur onafgebroken pauze. Er rouleren echter al genoeg ideeën om dit op te lossen, al vergt het wel enige creativiteit.

Goede overblijf

De beste tactiek die de wind uit de zeilen kan nemen: zorg voor een overblijf die loopt als een trein! Als de kinderen, de school en de ouders tevreden zijn, zal de roep om andere schooltijden niet zo hard klinken. Als de school wel andere tijden wil, kom dan als ouders en overblijf op voor de belangen van de kinderen!

* Evaluatie TSO van de stichting LOS, 2013 onder 700 schoolleiders (AVS)

Vorige week was ik bij een regiobijeenkomst van de Landelijke Beroepsgroep Begeleiding in het Onderwijs (LBBO) in Groningen waar Peter de Vries van het CPS sprak over ouderbetrokkenheid 3.0. Echt contact en betrokkenheid tussen ouders en school realiseren. Eén advies was bijvoorbeeld om een nieuwjaarsreceptie voor ouders in september te organiseren zodat ouders elkaar leren kennen.  Ik moest opeens aan onze Rodermarktwagens denken op de basisschool van mijn kinderen, De CBS de Haven, 1989.

Toen mijn oudste dochter naar deze basisschool in Roden ging, was het voor mij als moeder ook helemaal nieuw. Ik woonde daar al wel 6 jaar maar was nog niet bekend met de scholen, laat staan met de ouders. Ik weet nog dat ik met mijn dochter de bassischool ging bekijken en we vonden het allebei net zo spannend.

Het fenomeen waar wij als kersverse schoolouders meteen mee te maken kreeg toen ze in augustus naar school ging, was de Rodermarktwagen. De vierde dinsdag in september is al jaren Rodermarkt en de zaterdag daarvoor is er optocht in het dorp met versierde wagens. Alle kleuterouders  van groep 1 en 2 werden geacht daaraan mee te bouwen en ieder gezin werd ingedeeld  om koffie te brengen bij de wagenbouw. Ik kreeg een tas met heel veel thermosflessen in mijn hand geduwd, een adres van een boerderijschuur ergens achteraf met het verzoek of daar om acht uur ’s avonds met  koffie en koek te verschijnen.  Het was daar een gezellige drukte en al gauw gingen ook wij ons steentje bijdragen aan de wagenbouw met als thema ‘Scheveningen.’ Er bleek een bouwgroep, een naaigroep, een lasgroep en een verfgroep en een bloemengroep te zijn. En dit functioneerde alle kleuterjaren zo. Er ontstonden vriendschappen voor het leven en wij stroomden na de kleuterklassen van onze kinderen, moeiteloos door in commissies; werden leesouder, luizenouder, zaten in OR, MR en bestuur van de school.

Om een lang verhaal nog langer te maken; na 30 jaar hebben wij nog steeds contact met ouders uit die tijd. Onze groep heet ‘De Havenstappers’ en organiseert één keer per jaar een reünie. We zijn nog steeds dol op ‘onze’kleuterjuf (inmiddels met pensioen),  informeren naar het wel en wee van onze kinderen en vinden elkaar ook nog steeds leuk.

Als dat geen ouderbetrokkenheid 3.0 is

OUDERS IN SCHOOL

Juf Trudy Coenen die in 2011 leraar van het jaar werd, houdt in onderstaand artikel een warm pleidooi voor een echte relatie met je leerlingen. Die begint met het bieden van veiligheid en vertrouwen. Ze vertelt openhartig over haar eigen twijfels en zorgen na de aanslag op Charlie Hebdo, over de negatieve reacties van haar moslim VMBO-leerlingen. Haar motto: ‘Haal eruit wat erin zit’geeft ze nu ook weer handen en voeten in dit mooie artikel dat vandaag (23 februari) in Trouw stond.

Ik ben fan van Trudy en hoop dat haar voorbeeld andere docenten mag inspireren.

In dit filmpje uit 2011, gemaakt door haar leerlingen geeft ze haar visie op het onderwijs:

Als het onderwijs je vak is, mag je deze documentaire van Tegenlicht niet missen.  In ‘De onderwijzer aan de macht’ werpt Tegenlicht een blik op drie scholen waar men de vaste waarden van het onderwijs ter discussie stelt. Hopelijk inspireert het kijken hiernaar tot een dialoog binnen scholen over hoe het onderwijs in deze tijd kan worden vormgegeven.